Sje
Posts:75548
 | | 10-29-2006 12:53 | | Met onze grote kleine dame hebben we van tijd tot tijd gesprekjes (op haar initiatief) over "dood gaan".
"Mama, heb jij ook opa’s en oma’s?".
"Die heeft mama wel, maar die zijn allemaal dood".
En dan komen de vragen natuurlijk.
We vermijden de dood te vergelijken met "net of je slaapt, alleen dan word je niet meer wakker" en met "als iemand heel ziek is".
Zo voorkomen we dat we hier problemen krijgen met slapen gaan en met ziek zijn. We willen niet onnodig angst veroorzaken.
Dus tot nu toe houden we het erop dat mensen die heel heeel heeeeeeeeeeel oud zijn dood gaan. Dat ze dan op den duur niet meer kunnen praten, niet meer kunnen lopen, niet meer kunnen zitten en dat ze dan op een bepaald moment dood gaan. Dan is er een dag waarop alle mensen dag kunnen zeggen tegen degene die doodgegaan is (uitvaart) en dan gaan ze bij de sterretjes wonen en dan kunnen ze helaas nooit meer terugkomen.
Hoe gaan jullie om met vragen van jullie peutertjes over de dood? Want stel er overlijdt iemand die helemaal niet heel heeeel heeeeeeel oud was?
We hebben al weleens een boekje uit de bibliotheek gehad en daar is natuurlijk in de toekomst vaker op terug te vallen, maar dan nog komen er vragen tussendoor waarop ze graag een antwoord hebben. Edited by - Sje on 22-4-2007 10:19:03 PM | | |
|
|
Peter P
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 12:59 | | Bij ons ging dat vrij automatisch, door de huisdieren: hamsters, konijnen, een kat... Dan leg je uit dat ze er niet meer zijn, je begraaft ze in de tuin, klaar. Verder zijn wij gelovig, dus zeggen we dat ze bij Jezus in de hemel gaan wonen... |Nu zijn het tieners, en gelukkig zijn alle oma’s, opa’s ooms en tantes blijven leven tot ze deze leeftijd hebben. Ook nu is het moeilijk afscheid te nemen, maar de uitleg waar jij het over had, hoeft niet meer. | | | |
|
Am
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 1:39 | | Tsja....., wij hadden het "geluk" dat het eerste sterfgeval waar onze kinderen en die van mijn broers en zussen, mee te maken kregen mijn vader was.
Wat mij het meest opgevallen is in die tijd, was dat kinderen eigenlijk alleen maar bezig zijn met dingen die ze kunnen begrijpen. Ik heb alles rondom het overlijden van mijn vader, van begin tot eind zelf gedaan. En ik heb de kinderen er heel erg bij betrokken. De eerste uren nadat mijn vader weer thuis was durfden ze niet zo erg, maar al snel kwam de eerste met vragen. Mag ik hem aanraken, hoe voelt dat dan? Heeft opa schoenen aan en sokken? Is opa nu in de hemel? De oudere kinderen waren stiller, maar vroegen zich wel af hoe dat nu met opa ging na het begraven.
Ik denk dat je dan wel volkomen eerlijk moet zijn. Zorg dat ze begrijpen dat lichaam en "ziel" of hoe je het noemen wil gescheiden zijn. Voor de gelovige zal dat de "hemel" zijn, voor een ander "bij de sterren" Ikzelf denk graag vooruit en wist al een heleboel over wat er met een lichaam gebeurt als de "ziel" eruit is. Ik heb ze o.a. vertelt dat we dat lichaam, waar we ook zo van gehouden hebben, nu met zorg en liefde voor het laatst vertroetelen en verzorgen. Bereidt ze voor op de begravenis/crematie. Bij ons kregen ook de kinderen een taak in de dienst. Maak ze maar belangrijk.
Iedereen neemt afscheid op zijn eigen wijze maar zorg dat ze nergens meer vragen of onzekerheden over hebben. Voor kleinere kinderen is dat echt voldoende. Als ze maar gerust zijn, maar lieg ze niks voor. Later begrijpen ze dat ze wat voorgehouden is! Als je zelf iets niet weet; zeg ze dat gerust. Je hoeft niet alwetend te zijn! En verberg vooral je eigen verdriet niet.
Bovendien krijg je van de uitvaartverzorger als het goed is ook een boekje over rouwen met kinderen. Dat helpt je al een heel eind op weg hoor.
Ik ben misschien wat uitgebreid, maar dit is een stokpaardje van mij. Heel graag had ik hier mijn vak van gemaakt maar praktisch is het helaas niet haalbaar.
Voor de duidelijkheid; het jongste kind was net 7 en de oudste 17 jaar.
| | | |
|
sonnie1983
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 1:44 | | ik hoor dat wel vaker van die sterretjes. vind dat erg mooi voor de kinderen. ik weet er verder neit veel over te vertellen. ik weet alleen dat ik vroeger met mijn nichtje (haar meoder is overleden toen zij 5 en ik 7 was) heel veel doktertje heb gespeeld.dat was haar manier van verwerken. ik kan me er zelf niks meer van herinneren maar dat is me zo altijd verteld dat we altijd met doktertje toen bezig waren. gr
| | | |
|
Emotutje
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 1:56 | | Bij ons ging het ook "spelenderwijs" doordat huisdieren van
ons of familie doodgingen. Toch ervaren kinderen dat anders als waneer
er mensen doodgaan. Tenminste bij huisdieren accpteerden mijn kinderen
het iets gemakkelijker. Mijn dochter was 2 1/2 toen mijn
schoonmoeder stierf. Ze wist dat oma heel ziek was en op bed lag. Dus
hebben we haar uitgelegd dat mensen zo ziek kunnen zijn dat ze niet
meer beter kunnen worden en dat het dan goed is dat ze naar de hemel
gaan, omdat ze dan niet meer ziek zijn enz, enz. Mijn dochter luisterde
heel aandachtig, vond het wel een mooi verhaal, denk ik. Maar dat ze
het toch niet had begrepen bleek toen we in het huis van mijn
schoonmoder waren en ze gelijk naar boven wilde, naar oma. Mijn
schoonvader was geen prettige man en wilde niet dat we naar boven ging,
hij wantrouwde iedereen. We hebben het toch gedaan en op het lege bed
het allemaal nog een keer verteld en toen was het ook goed. Maar ze
moest toch eerst zien dat oma er niet meer was. Maar Sje, het is
echt een moeilijk onderwerp, want zoals je al zegt, niet alleen hele
oude mensen sterven. Ik heb altijd wel uitgelegd dat je ziek kunt
zijn en weer beter gaat worden, maar dat er ook ziekten zijn, waar
je niet beter van kan worden, maar dat men het dan in de hemel
(bij de sterretjes) heel fijn heeft. Gelukkig geloofden ze
dat............ ben er namelijk zelf niet zo heel zeker van .
| | | |
|
Emotutje
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 2:01 | | Ik vraag me nu wel af, op welke leeftijd kinderen echt begrijpen wat dood is. Mijn zoon was namelijk 5 jaar toen zijn Cavia doodging. Mijn zoon logeerde toen bij opa en oma en toen ik hem weer ging halen, heb ik hem het hele verhaal verteld. Hij was echt zo verdrietig. Op weg naar huis komt hij zijn vriendje tegen en gelijk vertellen dat Knabbetje dood was. Eenmaal thuis loopt hij direct naar de kooi( we hadden meer van die beestjes) en zegt: Mamma, ik zie knabbeltje niet, waar is ze dan? Dus echt snappen had hij het niet gedaan.
| | | |
|
Louise
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 4:22 | | Ik ben 43 en ik snap het nog steeds niet helemaal.... (mijn vader is begin dit jaar overleden na 7 weken ziek geweest te zijn - 66 jaar)
Heb regelmatig het gevoel: nu is het genoeg, kom nu maar weer terug - alsof het vakantie is, dan had ik dat ook altijd: mijn ouders waren altijd een maand weg de laatste jaren en dat vond ik lang zat.
Onze kinderen, toen 17, 12 en 9, reageerden heel verschillend. Opvallend dat de oudste het meest emotie toonde, en hij heeft een vorm van autisme! De jongste zei, toen mijn moeder vertelde dat ze kaarsen rond de kist wilde "daar hoort toch een versje bij" en daar stond ze, in die bomvolle kerk op een verhoginkje achter de microfoon een kaarsenversje voor te lezen.
De middelste neemt altijd wat afstand, nu ook. Zij wilde opa ook niet meer zien.
Verder hebben we ze een beetje "hun eigen gang" laten gaan. Niet in de rij bij het handengeven, ze vonden het al meer dan genoeg dat allerlei mensen, die ze vaak niet eens kenden, vanzelf naar hen toegingen. Ze waren ook wel erg blij dat de periode van elke week zondags ernaartoe (100 km) voorbij was. Dat ik ook nog 2 dagen per week weg was, reageerden ze prima op (liever dan dat zìj meemoesten ;P ).
Louise | | | |
|
Am
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 5:27 | |
citaat:
Louise wrote:
Heb regelmatig het gevoel: nu is het genoeg, kom nu maar weer terug - alsof het vakantie is, dan had ik dat ook altijd: mijn ouders waren altijd een maand weg de laatste jaren en dat vond ik lang zat.
Ja Louise; dat had ik precies hetzelfde! Na een week of zes dacht ik "nou heeft de grap wel lang genoeg geduurd, kom nou maar weer tevoorschijn" Maar alleen bij mijn vader had ik dat. In datzelfde jaar is een goede vriend van ons overleden (42) en mijn schoonmoeder en schoonvader. Daar had ik het niet bij.
Voor onze kinderen was het wel een heel zwaar jaar, ik was echt blij dat we het bij mijn vader zo goed hebben kunnen doen voor de kinderen. Dat scheelde echt. Mijn jongste heeft alles heel intensief beleefd, de oudste hield afstand bij de volgende drie sterfgevallen. Het raakte hem denk ik te erg. En dan moet je ook niet dwingen denk ik. Hij wou zijn opa en oma ook niet meer zien. En al begreep ik dat zelf niet, het was wel gewoon zijn keus. Misschien scheelde het dat bij mijn vader er allemaal neefjes en nichtjes bij waren en bij mijn schoonouders niet.
Wie zal het zeggen. Je kunt helaas niet in die koppies kijken........
| | | |
|
ikkevjp
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 5:52 | | Een van de kleinzoontjes (5)is gisteren mee naar het kerkhof geweest. We staan er steeds verstomd van dat ze eigenlijk meer weten dan we denken......
Blijkbaar zijn ze er op de kleuterschool ook mee bezig geweest..... wij zeggen nog altijd dat we s’avonds even buiten kijken en de sterretjes groeten want dat Jean Pierre, mijn man één van die sterretjes is..... Toch weet hij dat er in het grafzerk ook een stuk van Jean Pierre is.... hij wou absoluut gaan en hij moest harken rond het grafzerk... toen hij gedaan had was hij heel gelukkig | | | |
|
tijgertje
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 6:16 | | Hoi,
Wat ik wel weet, is dat je eerlijk moet zijn. Zeker geen vragen onbeantwoord laten. Maar nooit te ingewikkeld antwoord willen geven. Vaak is het kind al weer met iets anders bezig, maar merkt wel dat ze zonder problemen een antwoord krijgen. Dat geeft rust. Heb vaak zat gezeten met hoe moet ik het nou vertellen. Begon en bij de eerste zin waren ze al te vreden. Nou lekker zo laten. Volgende vraag komt vanzelf wel.
Onze kinderen hebben wat dat betreft nog weinig meegemaakt. Maar als we over de dood praten, doen we daar niet geheimzinnig over. En van die sterretjes, is gewoon een goede methode om verdriet te kunnen plaatsen. Zelfs voor volwassenen.
Wat ik zelf altijd wel duidelijk voor ogen wil houden is dat als iemand overleden is, het lichaam niet meer is als iets waar je geest in heeft gewoond. Dat geef je ook weer als je over sterretjes praat. Dan is begraven en cremeren niet meer zo’n moeilijk onderwerp. Zo probeer ik het mijn kinderen ook mee te geven.
Tijgertje | | | |
|
Sje
Posts:75548
| | 10-29-2006 10:54 | | Ik probeer inderdaad ook zo eerlijk mogelijk te zijn. Niet alleen met dit onderwerp maar ook wat andere vragen betreft waar ze mee komen.
Voor het lichaam- en geest-verhaal is de oudste echt nog te jong. Ze is net 3. Maar zodra ze wat ouder is komt dat zeker ter sprake zodat ze langzamerhand het verschijnsel dood steeds beter begrijpt.
Na de vragen over mijn opa’s en oma’s heb ik proberen uit te leggen wat een kerkhof is. Dat dode mensen daar naar toe gebracht worden (incl. graf + dichtmaken) en dat ze dan daar opgehaald worden om naar de sterretjes te gaan. En dat er een mooie steen op staat met de namen erop.
Heb haar ook duidelijk uitgelegd dat je echt in een graf moet liggen om mee naar de sterretjes genomen te worden. Ze moet namelijk niet denken dat het ook kan gebeuren als je daar rondloopt.
Nou, ze wil daar wel een keertje gaan kijken, zegt ze.
We doen daar nu verder even niks mee omdat ze er allemaal nog maar net mee bezig is, maar als ze inderdaad meer vragen blijft stellen en zelf weer over het kerkhof begint, dan neem ik haar er een keertje mee naar toe. | | | |
|
Joke
New Member
Posts:
| | 10-29-2006 11:38 | | Dat van die sterretjes hebben wij ook altijd gebruikt en dat was een mooi houvast in een toch al zo verdrietige tijd. Ook bij huisdieren deden we dat. Kon je ’s avonds naar boven kijken en bedenken dat je daar zag wat je wilde zien. Ooit heb ik een briljant gesprek afgeluisterd tussen onze zoon (hij was toen een jaar of drie) en een vriendinnetje van vier dat bleef slapen: "Maar als je dood bent, dan ben je er niet meer hè?"
"Nee, dat is dan net alsof je een pop bent."
"Ja, maar dan dat je toch wel levend bent geweest."
"Ja, want als je niet levend was geweest, dan was je nog een zaadje." We hadden het er helemaal niet over gehad dus het kwam volkomen uit de lucht vallen. Ik heb staan genieten. Heb het direct opgeschreven, vandaar dat ik het nog weet. Joke | | | |
|
Am
New Member
Posts:
| | 10-30-2006 12:15 | | Wauw, dat is echt knap van zo’n kleintje...... | | | |
|
ikkevjp
New Member
Posts:
| | 10-30-2006 8:25 | | Hebben jullie in Nederland ook een dag zoals wij ter herdenking van de doden op 1 november?
groetjes | | | |
|
Peter P
New Member
Posts:
| | 10-30-2006 8:38 | | Geen landelijke dag, maar in de kerk (PKN, dus protestant) is het wel gewoonte om de laatste zondag van het kerkelijk jaar (dat is eind november, een week later begint advent) de gestorvenen uit de gemeente te herdenken. Wij doen dat door familie uit te nodigen en een kaars te laten aansteken, die gedurende de dienst op de altaartafel brandt, en na aflkoop aan de familie wordt meegegeven.
| | | |
|
ikkevjp
New Member
Posts:
| | 10-30-2006 8:47 | | In België worden chrysanten op het kerkhof geplaatst op 1 november, vroeger van die grootbollige, nu van die die je in alles kleuren vind, throschrysanten alhoewel meer en meer ook andere bloemen opduiken..... hier wordt het Erica tussen de groene plantjes... | | | |
|
Sje
Posts:75548
| | 10-30-2006 1:46 | | 1 en 2 november zijn Allerheiligen/Allerzielen. Dan wordt inderdaad extra aandacht besteed aan kerkhofbezoek en het herdenken van overledenen. | | | |
|
sonnie1983
New Member
Posts:
| | 10-30-2006 3:37 | | bij mij in mijn agenda staat op 1 november allerheiligen en op 2 november allerzielen. wat dat precies weer inhoud weet ik ook niet want ben niet zo gelovig.
gr | | | |
|
Peter P
New Member
Posts:
| | 10-30-2006 4:12 | | In België is het toch een officiële vrije dag, met winkels dicht enzo? | | | |
|
Sje
Posts:75548
| | 10-30-2006 8:38 | |
citaat:
sonnie1983 wrote:
bij mij in mijn agenda staat op 1 november allerheiligen en op 2 november allerzielen. wat dat precies weer inhoud weet ik ook niet want ben niet zo gelovig.
gr
Kijk eens naar mijn berichtje net boven jouw berichtje lieve schat! ;-)
| | | |
|